براساس گزارش گاردین، این مطالعه جدید که با حمایت مالی ناسا و توسط ریاضیدانی ایرانیالااصل انجام شدهاست، هشدار میدهد که تمدن مدرن در کمتر از چند دهه دیگر به واسطه ناپایداری و عدم توازن اقتصادی و فشار شدیدی که بر منابع سیاره زمین وارد میآید در آستانه فروپاشی قرار خواهد گرفت.
با استفاده از مدلهای نظری برای پیشبینی آینده جهان صنعتیشده در طول قرنهای آینده، محققان و ریاضیدانان دریافتند که اوضاع جهان حتی در خوشبینانهترین وضعیت با سرعتی باورنکردنی رو به وخامت خواهد گذاشت.
با استناد به فروپاشیهای تمدنهایی پیشرفته گذشته مانند امپراطوریهای روم، هان و گوپتا،این مطالعه اجبار به تندادن برترینهای جوامع به رویکرد تجارتمحور کنونی را مورد توجه قرار داده و میگوید انسان زمانی به خود خواهد آمد که دیگر کارازکار گذشتهاست.
در این گزارش که براساس مدل پویای طبیعت و انسان نوشته شده، صفا متشرعی ریاضیدان کاربردی ایرانی مینویسد فرایند خیزش و فروپاشی درحقیقت چرخهای پیدرپی است که در تاریخ تکرار شدهاست. مطالعات وی به کمک گروهی از دانشمندان علوم طبیعی و اجتماعی و پشتیبانی مالی مرکز پروازهای فضایی گودارد ناسا انجامشدهاست.
متشرعی عواملی که میتوانند منجر به فروپاشی تمدن شوند، از رشد بیرویه جمعیت گرفته تا تغییرات جوی را مورد بررسی قرار داده و دریافته است زمانی که این عوامل باهم یکی شده و در یک راستا قرار بگیرند، میتوانند به واسطه بهرهبرداری از منابع زمین و طبقهبندی جوامع به دستههای برترینها و عوام در نهایت منجر به نابودی جوامع شوند.
متشرعی با استفاده از این مدل ریاضی به ارزیابی سناریویی مشابه وضعیت کنونی جهان پرداخته و دریافت تمدن برای مدت زمانی طولانی به نظر در مسیری پایدار قرار گرفتهاست، اما حتی با بهکارگرفتن خوشبینانهترین سرعت روند کاهش منابع و استفاده از کمترین تعداد برترهای جامعه، در نهایت طبقه برترینها تمامی منابع را مصرف کرده و قحطی در میان طبقه عوام فراگیر شده و در نهایت جامعه ازهم پاشیده خواهدشد.
گزارش بر این نکته تاکید دارد که سناریوی فروپاشی اجتنابناپذیر است و با هشدار درباره این خطر از نخبگان و قدرتمندان حقیقی جوامع خواسته تا تعادل اقتصادی را احیا کنند. به گفته دانشمندان امکان پیشگیری از این فروپاشی وجود دارد و اگر سرانه سرعت کاهش منابع طبیعی تا حدی پایدار کاسته شود، و اگر منابع به شکلی منصفانه میان همه توزیع شود، میتوان به توازن دستیافت.
این اولینباری نیست که دانشمندان درباره بروز فاجعهای جهانی به انسان هشدار دادهاند. سال گذشته نیز استفان هاوکینگ و گروهی از دانشمندان مشهور بریتانیایی لیستی از رویدادهای فاجعه بار که میتوانند منجر به نابودی جهان شوند را منتشر کردند.